تدلیس در بازار

منصوره بیگم حاج میر صادقی

چکیده

تدلیس در لغت به معنای  فریب دادن و پنهان کردن واقع است و در اصطلاح « هرگاه فروشنده مالی ، برای فریفتن خریدار ، وصفی موهوم را به کالای خود نسبت دهد یا عیبی را که در آن است بپوشاند ، گویند در معامله تدلیس کرده است .» در تدلیس نوعی تقلب و ریا وجود دارد ، بر این مبنا گاه دروغ  یا اظهاری نابجا سبب ایجاد حق فسخ در قرارداد یا معامله می شود و فرد دروغگو ملزم  به جبران خسارت به طرف معامله می شود . در این تحقیق به تبیین موضوع تدلیس در بازار و تعدادی از مصادیق  آن و سبب ایجاد خیار تدلیس و بررسی حکم فقهی تدلیس در پایان به بیان راهکارهایی برای مبارزه با تدلیس می پردازیم .از انجایی که موضوع خیار تدلیس به شکلی منسجم و جامع در مبحثی مستقل بیان نشده ، منجر به عملی نشدن آنها در جامعه می شود .لذا بر آن شدیم که به بررسی این موضوع بپردازیم .

کلید واژه: تدلیس، بازار

تبیین رابطه توسل وشفاعت با توحید از منظر روایات

منصوره بیگم حاج میر صادقی

چکیده

یکی از مسائل پر اهمیت در جامعه اسلامی ،مسئله توسل به اولیای الهی می باشد قرآن کریم وروایات اسلامی اعم از شیعه وسنی با اشاره یا تشریح جنبه هایی از توسل پیامبران واولیای الهی ،درس های گرانبهایی به بشریت آموخته است.اگر چه این مقاله با هدف تبیین رابطه توسل وشفاعت با توحید از دیدگاه روایات نگاشته شده است ولی ابتدا به تبیین موضوع توسل در کتب دینی وشرح دیدگاه صحیح برای افراد به منظور متوسل شدن به درگاه خداوند واولیای الهی پرداخته شده است.بهره گیری از توسل می تواند کمک شایانی به هر انسان مسلمانی نماید تا این انسان بتواند در مسیر زندگی خویش گامهای مؤثر تری در راستای نیل به اهداف متعالی و والای خویش بردارد.در نتیجه انسان می تواند با کسب یک بصیرت وآگاهی بهتر در توسلات خویش به اولیاءالله از سردرگمی های دنیوی خویش نجات یابد وبه حوائج خویش دست یابد واین سبب ایجاد یک محبت ومودت بیشتر نسبت به اولیای الهی وحتی خداوند می گردد وچه بسا از این طریق اعتقادات خویش را قوت دهد واز فتنه ها ی شیاطین که امروزه در گوشه گوشه جهان رخنه کرده اند در امان بماند.باورهای شیعی ،همان اصول ناب اسلامی است که در قرآن ،خطوط آن ترسیم وسپس با شرح وتفسیر ائمه معصومین علیهم السلام تبیین شده است.تلاشهای تفسیری،روایی وعقلایی دانشمندان شیعی در پرتو قرآن وحدیث ،به این باورها نظم وقاعده خاصی بخشیده وگنجینه ای از معارف را به ارمغان آورده است.خداوند به مقتضای لطف  ورحمت بی انتهای خویش ،اسباب هدایت مردم را فراهم کرده که یکی از آنها فرستادن پیامبران ونزول کتب آسمانی وراهنمایی رهبران دینی است ،هرچند خداوند می تواند بدون واسطه فیض خود را به موجودات برساند ولی سنت الهی براین تعلق گرفته که جهان هستی را بر اساس نظام اسباب وعوامل قرار دهد وفیض خود را تنها از راه علل عطا کند.امام صادق علیه السلام می فرماید :«خداوند امور واشیاءرا از  طریق علل وسبشش جاری می سازد.»براین اساس وارد شدن به درگاه خداوند متعال وائمه هدی علیهم السلام برای حل مشکلات مادی ومعنوی ،آداب و روشهای خاص خود را دارد که اگر فردی از این طریق دست به توسل بزند چه بسا زودتر وبهتر به نتیجه خواهد رسید ولی اگر خداوند به طور کلی فراموش گرددوتنها واسطه ها دیده شوند بدیهی است که این امر با آموزه های دینی وقرآنی سازگاری ندارد.

کلید واژه: رابطه، توسل، شفاعت، توحید، روایات

                                                                                               2        

قضاوت زنان در فقه شیعه

منصوره بیگم حاج میر صادقی

چکیده 

عنوان تحقق حاضر ” قضاوت زنان در فقه شیعه ” می باشد . هدف از انجام این تحقیق اینست که روشن سازد آیا قضاوت زن ، آنگاه که از همه شرایط بنیادین و نمادین برخوردار است در نگاه شیعه صرفا به دلیل جنسیت و زن بودن  حرام است و باطل یا مباح است و جایز ؟در این تحقیق به بررسی فقهی مسئله در بین فقهای شیعه پرداخته می شود . سؤال اصلی که این تحقیق در پی پاسخ گوی به آن است این است که « آیا رجولیت یکی از شرایط قاضی است و زنان فقط به خاطر جنسیت از این که به این منصب دست یابند محروم اند ؟ »فرضیه ای که در این پژوهش مد نظر است عبارتست از : « احتمالا دلیل متقن و قاطعی در شریعت اسلام و شیعه نیست که مانع از قضاوت زنان به صورت مطلق شود و آنان را صرفا به خاطر جنسیت و تحقیر جایگاه زن از این منصب برحذر دارد .»

 کلید واژه: قضاوت، زنان، فقه شیعه

امام شناسی در نهج البلاغه

هاجر اسدی

چکیده

در احادیث و روایات ما نسبت به شناخت امام تاکیدات فراوانی وجود دارد و خداوند متعال به نوع بشر فرمان داده تا خلیفه او در هر عصر را بشناسند و در تحت ولایت او در آید : ” من مات و لم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه” انسان بدون امام راه به جایی نمی برد و در دریای ظلمت غرق می گردد.

تمام عقاید و اعمالی که به عنوان برنامه تکامل انسان در اسلام مطرح شده تا اصل امامت به آن ضمیمه نشود بی مغز و بی روح و بی اثر است و هیچ گونه نقشی در رشد و تکامل فرد و جامعه نمی تواند داشته باشد . بنابراین شناخت امام یکی از وظایف اصلی هر فرد مسلمانی است که باید نسبت به آن اقدام نماید.

نهج البلاغه یکی از بهترین منابعی است که می تواند در بالا بردن معرفت ما نسبت به امامان علیهم السلام نقش به سزایی ایفا کند. علی علیه السلام به بهترین شکل خود و امامان دیگر را در نهج البلاغه معرفی کرده اند. آن حضرت می فرمایند:

“عترت پیامبر صلی الله علیه و آله جایگاه اسرار خداوندی و پناهگاه فرمان الهی و مخزن علم خدا و مرجع احکام اسلامی و نگهبان کتاب های آسمانی و کوههای همیشه استوار دین خدایند. خدا به وسیله اهل بیت علیهم السلام پشت خمیده دین را راست نمود و لرزش و اضطراب آن را از میان برداشت. و خلاصه اینکه کسی را با خاندان رسالت نمی شود مقایسه کرد.”

“امامان دین از طرف خدا، تدبیر کنندگان امور مردم ، و کارگزاران آگاه بندگانند، کسی به بهشت نمی رود جز آنکه آنان را شناخته و آنان او را بشناسند و کسی در جهنم سرنگون نگردد جز آنکه منکر آنان باشد و امامان دین هم وی را نپذیرند.”

بنا براین تنها وسیله نجات بشریت از ضلالت و گمراهی ، جهل و نادانی و رهایی از سقوط حتمی در وقت احاطه شیاطین، تمسک به امامان معصوم علیهم السلام ، و اطاعت بی چون و چرا از ایشان است و تقرب به ذات اقدس حق و رسیدن به نقطه اوج کمال در گرو پیروی بی قید و شرط از خاندان عصمت است.

کلید واژه ها : امام – نهج البلاغه – حق – حکومت – امامان معصوم.

اهداف حكومت در قران ونهج البلاغه

هاجر اسدی

چکیده

ضرورت، اهداف و نوع ايده‏آل حكومت، موضوعات سه گانه‏اى است كه در تفكر سياسى بشر سابقه‏اى دراز دارد، و تحليل هر يك، باب ورود به ديگرى را مى‏گشايد . نمونه‏اى از انديشه‏هاى كهن در اين باره را در سياست ارسطو مى‏توان خواند. وى هدف حكومت را نه زيستن، بلكه «بهزيستى»، مى‏داند و مشاركت در دفاع در برابر هجوم بيگانه، يا هم‏پيمانى در امور اقتصادى را ناكافى مى‏شمارد.  وي مباحث ديگري نيز در اين زمينه مطرح مي كند اما از انجا كه قصد اين مقاله  تحليل نظريه او نيست؛وتنها جهت  يادآورى اين نكته است كه موضوع ما درتفكر سياسى بشر، موضوع كهن‏ترين مباحث و آثار قلمى است لذا به همه انها نمي پردازيم.

در ميان حكيمان مسلمان، فارابى اين مسئله را با جديت بيش‏ترى تعقيب كرده، نظريه خود را بر «سعادت» كه هدف آفرينش انسان است، مى‏نهد. وى بر مبناى ضرورت «تشخيص سعادت» و نيز «رسيدن به سعادت»، به اين نتيجه مى‏رسد كه چنين كارى از عهده خود انسان‏ها بيرون است و از اين رو به رهبرى و رياست فردى كه از غيب مدد مى‏گيرد، نيازمندند. بدين ترتيب هدف رياست بر جامعه، صرفا براساس تأمين ضرورت‏هاى مادى بشر و نيازهاى معيشتى او، نيست؛ زيرا چنين عنايتى حتى در مدينه جاهله، فاسقه و ضاله نيز تحقق‏پذير است، و احتياجات مادى انسان‏ها بر اثر مشاركت آنها برآورده مى‏شود؛ در حالى كه «سعادت» نيازى ديگر است كه پاسخگوى آن «مدينه فاضله» است.

البته در آراى مربوط به «آرمان‏هاى حكومت» و مبانى آن، دگرگونى‏هاى فراوانى رخ داده است. در انديشه سياسى جديد غرب، موضوع تأمين سعادت و خوشبختى، به مرور از جدول اهداف حكومت حذف شده و نظريه‏پردازانى مانند كانت، تأكيد مى‏كنند كه بايد انسان‏ها را براى داشتن تصوير خاص خويش  خوشبختى، آزاد گذاشت و دولت‏ها حق ندارند مردم را برخلاف تصورى كه از سعادت دارند، به سمت و سوى خاصى سوق دهند. حكومت‏ها موظفند زمينه «زندگى توأم با مسالمت» را براى همه افراد فراهم آورند و فراتر از آن مسئوليتى ندارند؛ بلكه «نبايد» دخالتى هم داشته باشند. امروزه چنين نگرشى به حكومت، از اركان ليبراليسم است و «دولت حداقل» دولتى است كه حفظ صلح و امنيت اشخاص و دارايى آنها را برعهده دارد، نه بيش‏تر از آن.  

خلاصه اينكه هر حكومتي بر پايه مكتب خاص خويش  اهدافي را به دنبال دارد كه با اصول روشمند خويش متناسب باشد.

بررسي اهدافي كه قران و مكتب اسلام براي حكومت مشخص مي كند يكي از ضرورترين بحث هايي است كه بايد مدنظر قرار گيرد .فلذا اين تحقيق به روش كتابخانه اي بر ان شده تا به بررسي اين اهداف بپردازد.

در اين راستا نخست تعريفي از حكومت ارائه مي شود انگاه ضرورت ان تبيين مي گردد و مهمترين اهداف حكومت اسلامي از منظر قران ونهج البلاغه  در مرحله بعدي مورد توجه قرار مي گيرد.