نشست هم اندیشی (برنامه ریزی فعالیت های یکساله واحد پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی کوثر قزوین)

گزارش سیر مطالعاتی

موضوع : تفسیر سوره حجرات

تاریخ برگزاری: 27/4/96

برگزار کننده: هسته پژوهش موسسه آموزش عالی حوزوی کوثر

ادامه »

دلایل عدم تحریف قرآن

هاجر اسدی

چکیده

دفاع از کرامت قرآن از اساسی‌ترین وظایف دینی هر فرد مسلمان به ویژه داعیان اسلام و سنگرداران جریم مقدس شریعت است. از دیرزمان دشمنان اسلام، قرآن را هدف گرفته و به هر وسیله ممکن  در هتک حریم مقدس آن کوشیده‌اند. از جمله وسایلی که در این زمینه به کار می‌رود، القای شبهة تحریف این کتاب عزیز است، که دشمنان زیرک از بیرون و دوستان بخرد از درون، دست در دست هم نهاده دوشادوش هم در این راستا قدم برمی‌دارند. غافل از آنکه قرآن عظیم در کنف حمایت قدرت مطلقة الهی قرار دارد و از هر  گزندی در امان است. اِنّا نَحنُ نَزَّلنَا الذکرَ وَ انَّالَهُ لَخافِظُون». حجر/9.از روز نخست، شبهه تحریف از طرف دشمنان دانا و دوستان نادان مطرح بوده و همواره دستاویز غریب خوردگان قرار گرته و آثاری از گذشتگان در کتاب‌های حدیثی که منشأ این شبهه است ثبت و ضبط گردیده است، که از نظر محققان فاقد اعتبار است. گرچه برخی از روی جهل آنرا دستاویز قرار داده و در قرون اخیر نوشته‌هایی در این زمینه تلفیق کرده‌اند؛ و امروزه آن نوشته‌های فاقد ارزش، وسیله کوبیدن اسلام و شکستن و کاستن از کرامت قرآن به دست دشمنان ضربه خورده از اسلام گردیده است.در مقابل، عده‌ای از نویسندگان متعهد، بر خود واجب و لازم دانسته که در مقام دفاع برایند و از حریم کتاب قرآن حراست نمایند. در این تحقیق مختصر نیز سعی داریم، با دلایلی که ارائه می‌کنیم عدم تحریف این کتاب ارزشمند و خلل ناپذیر را اثبات کنیم. که امیدوارم مورد رضایت حضرت حق واقع شود.

 کلید واژه: تحریف، دلایل، عدم تحریف، قرآن

رابطه اخلاق و سیاست در قرآن

هاجر اسدی

چکیده

یکی از معماهای پیچیده و ذوابعاد در جهان سیاست و روابط و مناسبات قدرت در جامعه‌ی بشری، رابطه‌ی اخلاق و سیاست است. جایگاه اخلاق در نظام اجتماعی آدمیزادگان از دیرباز مورد توجه و امعان نظر متفکران و مصلحان اجتماعی و مکاتب مختلف الهی و بشری قرار داشته است. گفتمان و ادبیات مربوط به اخلاق و فلسفه ی اخلاق و نقش آموزه‌های اخلاقی در حُسن سلوک و تعامل آدمیان با یکدیگر، بخش مهمی از دغدغه‌ها، اندیشه‌ها و آموزه‌های اسلامی متفکران و خردورزان را به خود اختصاص داده است.آموزه‌ها و رهنمودهای اخلاقی ادیان نیز با مباحث و گفتمان مربوط به حوزة اخلاق، اعم از اخلاق فردی و جمعی پیوندی دیرینه و دیرپای دارد. ادیان بزرگ توحیدی مانند آئین موسی، آئین عیسی(علیهم السلام) و نهایتاً آیین توحیدی حضرت خاتم صلی الله علیه و اله یعنی دین اسلام، فصل جامعی از آموزه‌ها و رهنمودهای اصلاحی و دینی خودر ا به تهذیب نفوس مؤمنان و چگونگی تنظیم صحیح روابط آدمیزادگان با یکدیگر اختصاص داده‌اند.از منظر دینی، سعادت و نیکبختی غائی بشر، از طریق اصلاح نفس آدمی در پرتو فضائل اخلاقی حاصل می‌گردد. بر همین اساس توجه به آموزه‌های اخلاقی در مکتب اسلام از جایگاهی ممتاز برخوردار است.صرف نظر از نظریات و آموزه‌های مختلف در مکاتب بشری، ادیان توحیدی به ویژه دین مبین اسلام نیز پیشتاز ضرورت رعایت ضوابط اخلاقی در عرصه و حوزه‌ی قدرت سیاسی و عمومی بوده‌اند. از منظر ادیان توحیدی، آدمی در این جهان در حکم مسافری است که باید در پرتو فضائل اخلاقی و اعمال و رفتار شایسته بویژه با همنوعان، زاد آخرت فراهم آورد.در این تحقیق که در سه فصل ترتیب یافته سعی شده به طور اجمال و با نگاه کلی به مخقوله رابطة اخلاق وس یاست در قرآن پرداخته شود.در فصل اول که تحت عنوان مبانی و مفاهیم آمده به مفهوم اخلاق و سیاست پرداخته شده است.در فصل دوم رابطة اخلاق و سیاست در غرب با توجه به اندیشه‌های سقراط و افلاطون و ارسطو پرداخته شده است.در فصل سوم رابطه اخلاق و سیاست در اسلام مورد بحث قرار گرفته که در پایان این فصل رابطه اخلاق و سیاست در قرآن آورده شده که آیات مربوط به این بحث در آنجا گردآوری شده است.در این تحقیق با توجه به منابع اندکی که در اختیا ربوده(هر چند که تلاش زیادی برای بدست آوردن نتایج بیشتر انجام نشد که ناموفق بوده) سعی شده مباحث بصورت منطقی و با سیر روشهای تحقیق آموخته شده ترتیب یابد که امید است این تلاش‌ها مورد رضایت حضرت حق واقع شود.

 کلید واژه: اخلاق، سیاست، رابطه، قرآن

روش تفسیری علامه طباطبایی

هاجر اسدی

چکیده

همانطور که در آغاز  تفسیر المیزان آمده روش علامه تفسیر قرآن به قرآن است. در این خصوص می‌گوید: قرآن بنا به گفته خود، نور است، هدایت است، بیان است، همه چیز را بیان کرده،{ تَفْصِيلاً لِّكُلِّ شَيْءٍ }است، چطور می شود قرآن برای همه چیز بیان باشد اما برای خود بیان نباشد. پس باید سعی کنیم تا حدّ امکان، آیات قرآن را با کمک آیات دیگر، تفسیر کنیم. این روش (تفسیر قرآن به قرآن) پیش از آن هم عنوان شده و برخی از مفسران از آن پیروی می کردند، اما در همین حد، که آیه ای را با آیه مشابه آن – که اندکی با هم اختلاف دارند مقایسه کنند و مورد تفسیر قرار دهند، مثلاً آیه: {يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ}را با آیه {يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُزَكِّيهِمْ } که در آیه اول (يُزَكِّيهِمْ) مقدم، و در آیه دوم مؤخر آمده، مقایسه کنند و یکی را مفسر دیگری قرار دهند و یا سیاق و قبل و بعد آیه ای را که معنی آن را روشن می کند در تفسیر آیه مشابه ان، مورد استفاده قرار دهند و از این قبیل. این نوع مقایسه ها و تفسیر قرآن به قرآن، از قدیم معمول بوده و مرحوم شریف رضی (م 406) در تفسیر نفیس و کم نظیر خود تلخیص البیان عمدتاً این روش را دنبال کرده است.در تفاسیر دیگر از قبیل غرایب القرآن نیشابوری، مجمع البیان طبرسی، المنار، تفسیر مراغی و برخی دیگر هم اثری از این روش دیده می شود. تفسیر مراغی، مقیّد است که در تفسیر هر آیه متن آیات مشابه آن را که می‌تواند کمکی به تفسیر آن آیه ذکر کند.اما روش علامه در المیزان، عمیق تر و جدی تر از این است. وی مبانی و اصولی را که در یک آیه و در یک موضوع مورد بحث و اختیار قرار داده در تفسیر سایر آیات که به ظاهر مشابهتی از لحاظ لفظ و معنی و حتی موضوع با آن ندارد، مورد استفاده قرار می دهد. و از این راه اسراری را بر ملا می سازد.و ما در این تحقیق بنا داریم نگاهی اجمالی به روش تفسیری علامه طباطبایی داشته باشیم.

کلید واژه: روش تفسیر، المیزان، علامه طباطبایی، قرآن به قرآن