رابطه اخلاق و سیاست در قرآن

هاجر اسدی

چکیده

یکی از معماهای پیچیده و ذوابعاد در جهان سیاست و روابط و مناسبات قدرت در جامعه‌ی بشری، رابطه‌ی اخلاق و سیاست است. جایگاه اخلاق در نظام اجتماعی آدمیزادگان از دیرباز مورد توجه و امعان نظر متفکران و مصلحان اجتماعی و مکاتب مختلف الهی و بشری قرار داشته است. گفتمان و ادبیات مربوط به اخلاق و فلسفه ی اخلاق و نقش آموزه‌های اخلاقی در حُسن سلوک و تعامل آدمیان با یکدیگر، بخش مهمی از دغدغه‌ها، اندیشه‌ها و آموزه‌های اسلامی متفکران و خردورزان را به خود اختصاص داده است.آموزه‌ها و رهنمودهای اخلاقی ادیان نیز با مباحث و گفتمان مربوط به حوزة اخلاق، اعم از اخلاق فردی و جمعی پیوندی دیرینه و دیرپای دارد. ادیان بزرگ توحیدی مانند آئین موسی، آئین عیسی(علیهم السلام) و نهایتاً آیین توحیدی حضرت خاتم صلی الله علیه و اله یعنی دین اسلام، فصل جامعی از آموزه‌ها و رهنمودهای اصلاحی و دینی خودر ا به تهذیب نفوس مؤمنان و چگونگی تنظیم صحیح روابط آدمیزادگان با یکدیگر اختصاص داده‌اند.از منظر دینی، سعادت و نیکبختی غائی بشر، از طریق اصلاح نفس آدمی در پرتو فضائل اخلاقی حاصل می‌گردد. بر همین اساس توجه به آموزه‌های اخلاقی در مکتب اسلام از جایگاهی ممتاز برخوردار است.صرف نظر از نظریات و آموزه‌های مختلف در مکاتب بشری، ادیان توحیدی به ویژه دین مبین اسلام نیز پیشتاز ضرورت رعایت ضوابط اخلاقی در عرصه و حوزه‌ی قدرت سیاسی و عمومی بوده‌اند. از منظر ادیان توحیدی، آدمی در این جهان در حکم مسافری است که باید در پرتو فضائل اخلاقی و اعمال و رفتار شایسته بویژه با همنوعان، زاد آخرت فراهم آورد.در این تحقیق که در سه فصل ترتیب یافته سعی شده به طور اجمال و با نگاه کلی به مخقوله رابطة اخلاق وس یاست در قرآن پرداخته شود.در فصل اول که تحت عنوان مبانی و مفاهیم آمده به مفهوم اخلاق و سیاست پرداخته شده است.در فصل دوم رابطة اخلاق و سیاست در غرب با توجه به اندیشه‌های سقراط و افلاطون و ارسطو پرداخته شده است.در فصل سوم رابطه اخلاق و سیاست در اسلام مورد بحث قرار گرفته که در پایان این فصل رابطه اخلاق و سیاست در قرآن آورده شده که آیات مربوط به این بحث در آنجا گردآوری شده است.در این تحقیق با توجه به منابع اندکی که در اختیا ربوده(هر چند که تلاش زیادی برای بدست آوردن نتایج بیشتر انجام نشد که ناموفق بوده) سعی شده مباحث بصورت منطقی و با سیر روشهای تحقیق آموخته شده ترتیب یابد که امید است این تلاش‌ها مورد رضایت حضرت حق واقع شود.

 کلید واژه: اخلاق، سیاست، رابطه، قرآن