عوامل استحكام خانواده از منظر آیات و روایات

زهرا گونجی

چکیده

اين تحقيق پاياني به بررسی مبحث عوامل استحكام خانواده از منظر آیات و روایات می­پردازد؛ با توجه به اینکه در عصر حاضر مسائل مربوط به خانواده ذهن انديشمندان و جامعه‌شناسان را شدیداً به خود مشغول ساخته است، بررسی عوامل استحكام خانواده از منظر آیات و روایات در جامعه اسلامی بسیار ضروری به نظر می­رسد.

خانواده، به عنوان مهم‌ترين كانون بشري و مناسب‌ترين جايگاه براي تأمين نيازهاي انسان، خصوصاً امنيت و آرامش رواني، عنصر اساسي در تشكيل، پيشرفت و موفقيت يك جامعه است؛ لذا سعادت هر جامعه‌اي منوط به نيك‌بختي خانواده‌هاي آن جامعه است؛ خانواده در استحكام روابط اجتماعي و رشد تك تك افراد جامعه، نقش مهمي دارد و تلاش براي استحكام خانواده و سلامت آن، زمينه سلامت و سعادت عمومي را فراهم مي‌سازد. بنابراين بايد هرچه بيشتر در جهت نيل به سعادت خانواده كوشيد كه دست‌يابي به اين مهم تنها از طريق شناسايي كامل عوامل تحكيم بنيان خانواده كه مهم‌ترين آنها ايمان، عشق و محبّت، شناخت نقش‌ها و وظايف خانوادگي، وجود تفاهم و عدالت بين اعضا و… می­باشد، امكان‌پذير است.

در تدوین اين تحقيق از روش کتابخانه­ای استفاده شده و محتوای این پژوهش در سه فصل کلی تقسیم­بندی شده است: فصل اوّل: خانواده موفق و معیارهای آن از دیدگاه اسلام؛ فصل دوم: عوامل تحكيم و ثبات روابط خانوادگی از منظر اسلام؛ فصل سوم: عوامل تضعیف روابط خانوادگی از منظر اسلام

واژگان كليدي: ازدواج، خانواده، روابط، حقوق، تكاليف، تحكيم خانواده.

بررسی اجمالی قاعده لاحرج

زهره حسن پور

چکیده

   حرج درسه معنای :ضیق، معصیت وحرام استعمال شده است وبنا بر نظر مرحوم جواهر ملاک تشخیص درحرج،عسر وحرجی است که شدید وعادتا غیر قابل تحمّل باشد. هدف اصلی از این پژوهش احیا ء روحیه ایمان ونداشتن اندوه در زمانی که قادر به امتثال تکلیف به علت حرج ومشقت نیست .باید دانست در قاعده لاحرج چه حجت هایی از آیات و روایات برآن اقامه شده است؟وسعت معنای آن تاکجاست وهمه مشقت ها را شامل می شود ؟…مطالب بررسی شده به صورت کتابخانه ای ـ توصیفی است. سعی شده تا حدامکان از منابع دست اول زیادی استفاده شودنظیر کتب فقهی (قواعد الفقهیه موسوی بجنوردی وقواعدالفقهیه موحدی لنکرانی) و کتب تفسیر و… به نظر می رسد که در قرآن وروایات به مسئله حرج ومشقت در دین پرداخته شده،به صورت یک قاعده مطرح شده است .که سختی بر امت را نمی خواهد.دراین تحقیق به صورت کلی قاده لاحرج را مورد بررسی قرارگرفته شده است که اول به معنای لغوی واصطلاحی آن وبعد به صورت اجمالی قاعده لاحرج مورد بررسی قرارگرقته است ودر نهایت بیان می کند منظور از حرج چیست ودلیل حجیت آن را مطرح می کند(طبق آیه 78سوره حج).درنهایت هم با توجه به فهم این قاعده نه تنها برای مسلمانان  بلکه بر همگان آشکار می شود که خداوند در دین اسلام سختی و مشقت قرار نداده است.

 واژگان کلیدی: قاعده، لاحرج، حرج ، عسر ، یسر

ویژگی های انتظار منفی از دیدگاه روایات شیعه

اعظم اصغری

چکیده

موضوع تحقیق، ویژگی های انتظار منفی از دیدگاه روایات شیعه می­باشد. هدف این پژوهش، دستیابی به شناخت مولفه های انتظار منفی از طریق بررسی در روایات شیعه است. در این تحقیق دنبال پاسخ به این سوالات هستیم که ویژگی های انتظار انتظار منفی و ویرانگر چیست؟ مولفه­های انتظار منفی چیست؟ گردآوری مطالب در این تحقیق به صورت کتابخانه ای و از نوع اسناد و مدارک چاپی و روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی بوده است. در این تحقیق از منابع متعددي از جمله:کتاب­های  روایی؛  کمال الدین و تمام­النعمه اثر ابوجعفر محمد بن علی بن بابویه قمی(ره) صدوق؛ بحارالانوار جلدهای 51،52،53 اثر محمد باقر بن محمد تقی مجلسی؛ ترجمه کتاب الغیبه از محمد بن ابراهیم نعمانی؛ الغیبه از ابی جعفر محمد بن حسن طوسی بهره گرفته شده است. در این تحقیق به دنبال اثبات این فرضیه هستیم که بررسی ویژگی ها و خصوصیات انتظار منفی در روایات می­تواند منجر به شناخت صحیح انتظار حضرت مهدی علیه السّلام صاحب پرچم عدالت گستر اسلام در عصر ظهور باشد و برای مقابله با انحرافات و برداشت های غلط از مفهوم انتظار گردد. این نوشتار از یک فصل تشکیل شده است ،که به ترتیب به موضوعات زیر پرداخته است،کلیات تحقیق،معنای انتظار منفی،و بیان ویژگی های انتظار منفی و ویرانگر .در پایان به این نتیجه می رسیم؛ مقصود از انتظار،که در روایات ائمه معصومین علیهم السّلام از آن به عنوان برترین اعمال یاد کرده­اند، آن انتظار مثبت و سازنده­ای است که عامل حرکت و پویایی و تلاش فرد منتظر می­گردد تا  خود و جامعه را برای ظهور آماده سازد، و اینکه دست روی دست گذاشتن ومنتظر ماندن تا جامعه را ظلم و فساد فراگیرد و حضرت موعود ظهور فرماید؛ انتظار منفی و ویرانگر است که در روایات بسیار نکوهش شده است.

واژگان کلیدی: انتظار منفی، انتظار ویرانگر.

توسعه اقتصادی از دیدگاه نهج البلاغه

اعظم کریمی زرندی

چکیده:

موضوع مقاله حاضر ، توسعه اقتصادی از دیدگاه نهج البلاغه است ، و هدف از نگارش آن آشنایی هر چه بیشتر در خصوص اقتصاد و به ویژه توسعه اقتصادی در زمان امیرالمومنین (علیه السلام) و  جریان گرفتن آن در جامعه امروزی است. تا فاصله زمانی میان آن دو مانع نمایان شدن اهداف مشترکشان نشود.این مقاله درصدد ارائه پاسخ به این سوال است که چگونه می توان یک اقتصاد سالم را در جامعه توسعه داد که همراه با اقتصادی باشد که امیرالمومنین (علیه السلام) ارائه دادند.به نظر می رسد که هرچه ما روش امام علی (علیه السلام)را در توسعه اقتصادی پیش بگیریم سریع تر و بهتر به سرمنزل مقصد یعنی همان توسعه اقتصادی خواهیم رسید، و شناخت ما نسبت به اقتصاد زمان امام علی (علیه السلام) و شیوه حکومت ایشان بیشتر خواهد شد. و نتیجه این بررسی اثبات این نکته است که با وجود تفاوتهایی که جامعه امروز ما با جامعه گذشته دارد ولی می توان با پیش گرفتن روش امام (علیه السلام) راهشان را ادامه دادو اقتصاد بهتری برای جامعه به ارمغان آورد.

واژگان کلیدی: اقتصاد، توسعه ، امام ، نهج البلاغه.

حقوق دوست از دیدگاه آیات و روایات

سمیرا قاسمی

چکیده

دوست به معنای خیرخواه، رفاقت، یاری رساندن و در مقابلِ خصومت و دشمنی است؛ کسی که به نیازها و علایق فطری پاسخ دهد. حق یعنی وظیفه‎ی کسی درباره‎ی دیگری است. هدف اصلی آشنایی با حقوق کسانی که انسان را در راه رسیدن به کمال، یاری و مدد می‎‎رسانند، و ما در طول زندگی باید سعی کنیم به این حقوق‎ها جامه‎ی عمل بپوشانیم. دین اسلام توجّه ویژه‏ای به حقوق دارد و تعالیم ارزشمندی برای شکل‏گیری و تحکیم آن ارائه داده ‏‏‏است. انسان موجودی اجتماعی است و رفاقت و دوستی نیاز طبیعی او به شمار می‎آید. هر انسانی در وجود خود میل و گرایش به محبّت کردن و دوست داشتن و رعایت حقوق دیگران را احساس می‏کند. به نظر می‎رسد که ایمان و عمل صالح دو عامل مهم در دوستی به شمار می‎روند. لذا رابطه‎هایی که بر پایة این معیار و ملاک باشد، استوارتر خواهد بود.مسئله  حقوق دوست از ابتدای خلقت، در جوامع انسانی مطرح بوده و در طول دوران‏های متمادی توانسته‎است تأثیراتی را برجوامع داشته‎ باشد.

کلیدواژه ها:  دوست، حقوق.