ادلّه استناد قاضي براي اثبات جرم(با رويكرد علم قاضي)

 نویسنده: مریم ایوزخانی

استاد راهنما: مریم برقعی

استاد مشاور: رضا کاظم لو

استاد داور: احمد مرادخانی

تاریخ دفاع: 8/9/94

واژگان كليدي: ادلّه،‌ اثبات، علم قاضي، بيّنه، قسم، حجّيت، استناد، جرم، قضاوت.

چكيده

ادلّه در امر قضاوت از ديرباز مورد توجه بوده است، چنان كه خداوند به پيامبران امر فرموده است در قضاوت از دلايل مثل بيّنه و قسم دادن با نام من قضاوت نماييد و آن‌ها براي اثبات جرم به ادلّه استناد مي‌كردند. ادلّه اثبات در فرآيند دادرسي نقش اساسي دارد، چه آن كه به وسيله آن حقوقي كه در مرحله ثبوت وجود دارد در مرحله اثبات به مَنَصه‌ي ظهور مي‌رسد. عاملي كه بنده را به سوي اين تحقيق هدايت كرد، سؤالي بود كه در طي تحصيل برايم ايجاد شد و آن، اين كه ادلّه‌اي كه قاضي در قضاوت به آن استناد مي‌كند چه مواردي است و علم قاضي چگونه و چه جايگاهي دارد؛ مواد قانوني در علم قاضي بستر مناسبي براي آن باشد و با ذكر موارد و مصاديق و نمونه‌هاي علم قاضي مقايسه شده كه جنبه كاربردي و عملي داشته باشد. در اين پايان‌نامه كه به عنوان ادلّه استناد قاضي براي اثبات جرم با رويكرد علم قاضي است به اين مبحث پرداخته شده است كه قاضي براي اثبات جرم مجرم از چه دلايل و مستنداتي استفاده مي‌كند. دلايلي كه مورد بررسي قرار گرفته است شامل ادلّه‌ي خاص اثبات جرم كه عبارتند از: اقرار، بيّنه، قسم، قسامه، سند و علم قاضي مي‌باشد و ادلّه‌ي عام اثبات جرم كه عبارتند از: اَماره و اصول عمليه (برائت) پرداخته شده است و نتيجه اين شده است كه اعتبار علم قاضي به عنوان دليل اثبات دعوي، محل بحث و اختلاف فقهاي اماميه بوده است، امّا مشهور قائل به حجّيت و اعتبار علم قاضي هستند و حقوق‌دانان نيز درباره علم قاضي نظرات مختلفي دارند كه اكثراً علم قاضي را به عنوان دليل، قبول ندارند.